UWAGA: Nie jestem specjalistą w tym temacie (urzędnikiem ani doradcą zawodowym) - aktualnie informacje zawsze możesz uzyskać w odnośnych urzędach, np. anonimowo na infolinii ZUS. Tym niemniej na to pytanie odpowiadałam już dziesiątki razy, a stan prawy nie uległ zdaje się ostatnio zmianie.
> 1. Czy podjęcie zatrudnienia / praca jest brana pod uwagę przez lekarza orzecznika przy przedłużaniu renty?
Tak. Regulują to przepisy dotyczące orzekania o niezdolności do pracy (art. 13 pkt 1. ustawy o rentach i emeryturach):
Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:
1) stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;
2) możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.Przy czym nie musi to koniecznie oznaczać odebrania prawa do renty. Zgodnie punktem 4 tego samego artykułu:
zachowanie zdolności do pracy w warunkach określonych w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nie stanowi przeszkody do orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy.Mówiąc po ludzku: jeżeli do wykonywania pracy potrzebujesz stanowiska przystosowanego do niepełnosprawności, może być wobec Ciebie orzeczona „całkowita niezdolność do pracy” mimo, że pracujesz. Ale nie musi, więc ryzyko odebrania renty na następnej komisji istnieje.
> Znajomy twierdzi, że powinien być zatrudniony na 3/4 etatu, a w sieci jest informacja, że brana pod uwagę jest tylko wysokość wynagrodzenia...
Znajomy się myli, a ty masz rację: o zawieszeniu renty decyduje otrzymany w danym miesiącu dochód (uwaga na ewentualne premie i bonusy - liczą się do dochodu za dany miesiąc).
> 2. Czy mogę podjąć dowolną umowę o pracę, umowę zlecenie?
Możesz być zatrudniony w dowolnej legalnej formie prawnej (umowa o pracę, zlecenie, o dzieło, własna działalność itd.), przy czym w przypadku umowy o pracę pracodawca ma pewne określone dodatkowe obowiązki, jeśli Cię zatrudnia.
Co do cytatu, który budzi Twoje wątpliwości („Prawo do renty socjalnej ulega zawieszeniu…”) – chodzi o to, że są inne dochody, które się do limitu przy rencie socjalnej nie liczą (możesz z ich tytułu zarobić nawet 10 000 w miesiącu i nie spowoduje to zawieszenia renty). Najbardziej znanym takim dochodem są umowy o dzieło z kimś, kto nie jest jednocześnie pracodawcą (nie ma z Tobą zawartego stosunku pracy). Natomiast umowy ze stosunku pracy są obłożone ubezpieczeniem społecznym, są wymienione w tym wyliczeniu przez ZUS i liczą się do limitu zarobków przy rencie.
Wszystkie źródła dochodu objęte ubezpieczeniem społecznym (oraz inne szczególne źródła wymienione w ustawie o rencie socjalnej – np. dochód z umowy najmu) liczą się razem do jednego limitu miesięcznego. Jeśli miałbyś umowę o pracę u Iksińskiego i umowę zlecenia z Igrekowskim, dochody z ich tytułu liczyłyby Ci się łącznie i gdybyś osiągnął dochód powyżej 70% średniego wynagrodzenia brutto w danym miesiącu, renta za ten miesiąc podlegałaby zawieszeniu / zwrotowi.
(Moja prywatna opinia co do ryzyka zatrudnienia jest taka, że warto podjąć ryzyko – jeśli lęk o rentę będzie Cię powstrzymywał, to właściwie możesz mieć go do emerytury, czyli przez jakieś następne czterdzieści lat życia. Co może być szczególnie niekorzystne, jeśli kiedyś np. państwo polskie zbankrutuje i prawo do rent przestanie być cokolwiek warte. Ale ja jestem tylko obcą babą z Internetu, więc moją opinią kierujesz się na własne ryzyko, bo nie poniosę za Ciebie konsekwencji).