Renta socjalna jest świadczeniem finansowanym ze środków budżetu państwa. Przysługuje ona osobom, które w dzieciństwie lub w okresie nauki doznały naruszenia sprawności organizmu, co w konsekwencji doprowadziło do całkowitej niezdolności do pracy.
Renta socjalna nie jest świadczeniem z ubezpieczenia społecznego, a zatem jej przyznanie oraz wysokość nie są uzależnione od wymiaru przebytych okresów składkowych czy nieskładkowych, ani też od wysokości przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub ubezpieczenie społeczne.

Przyznanie renty socjalnej uzależnione jest od spełnienia warunków określonych w art. 4 ustawy o rencie socjalnej.
W myśl tego przepisu renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:
- przed ukończeniem 18 roku życia albo
- w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej – przed ukończeniem 25 roku życia, albo
- w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej
POSTĘPOWANIE W SPRAWIE PRZYZNANIA RENTY SOCJALNEJ

Postępowanie w sprawie przyznania renty socjalnej wszczyna się, zgodnie z art. 11 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej, na wniosek osoby ubiegającej się o rentę socjalną lub jej przedstawiciela ustawowego albo na wniosek innej osoby lub kierownika ośrodka pomocy społecznej, działających za zgodą osoby ubiegającej się o rentę socjalną, lub przedstawiciela ustawowego tej osoby. Zgoda musi być wyrażona na piśmie.

Postępowanie w sprawie przyznania renty socjalnej rozpoczyna się po złożeniu wniosku o rentę socjalną. Wniosek ten składa się w dowolnej jednostce organizacyjnej ZUS albo za pośrednictwem urzędu pocztowego. Właściwą jednostką organizacyjną ZUS do rozpatrzenia wniosku jest jednostka według miejsca zamieszkania. W razie niezgodności przynależności jednostki do miejsca zamieszkania dokumenty przesyłane są do właściwej jednostki organizacyjnej ZUS.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma obowiązek wydać decyzję w ciągu 30 dni od daty wyjaśnienia ostatniej okoliczności w sprawie.

Natomiast świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością opieki nad dzieckiem przysługuje matce lub ojcu dziecka albo opiekunowi faktycznemu dziecka, jeżeli nie podejmuje lub rezygnuje z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, albo orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje w wysokości 420 zł. Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 583 zł. miesięcznie.

Świadczenia pielęgnacyjne nie przysługują, jeżeli:
1) osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty socjalnej, zasiłku stałego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego;
2) osoba wymagająca opieki:
a) pozostaje w związku małżeńskim,
b) została umieszczona w rodzinie zastępczej, w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym i korzysta w nim z całodobowej opieki albo w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji w placówce zapewniającej całodobową opiekę przez co najmniej 5 dni w tygodniu, z wyjątkiem zakładów opieki;
3) osoba w rodzinie ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury na to dziecko;
4) osoba w rodzinie ma ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego albo do świadczenia pielęgnacyjnego na to lub na inne dziecko w rodzinie.

Zasiłek pielęgnacyjny przyznawany jest w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia osobie niepełnosprawnej opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Do zasiłku pielęgnacyjnego uprawnione jest:
1) niepełnosprawne dziecko,
2) osoba niepełnosprawna w wieku powyżej 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
3) osoba, która ukończyła 75 lat,
4) osoba niepełnosprawna w wieku powyżej 16 roku życia legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21 roku życia.

Wysokość zasiłku pielęgnacyjnego wynosi 153,00 zł miesięcznie. Zasiłek ten nie przysługuje osobie przebywającej w rodzinie zastępczej lub instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie, jeżeli pobyt osoby i udzielane przez tę instytucję świadczenia częściowo lub w całości finansowane są z budżetu państwa albo z Narodowego Funduszu Zdrowia. Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje osobie uprawnionej do dodatku pielęgnacyjnego.

Podstawą do przyznania zasiłku pielęgnacyjnego jest orzeczenie o niepełnosprawności ( zasada ta nie dotyczy osób, które ukończyły 75 lat). Prawo do tego zasiłku ustala się więc na czas nieokreślony, chyba że orzeczenie o niepełnosprawności (stopniu niepełnosprawności) zostało wydane na czas określony. W takim przypadku prawo do tego zasiłku ustala się na okres, na jaki zostało wydane to orzeczenie.

Prawo do zasiłku pielęgnacyjnego nie jest uzależnione do sytuacji materialnej i wysokości dochodów.

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz.U. nr 135, poz. 1268 z póżn. zm.)
Ustawa z 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych - tekst jednolity: (Dz.U. z 2006r. Nr 139, poz.992 z późn. zm.).