UWAGA: Nie jestem specjalistą. Moje odpowiedzi należy sobie jeszcze weryfikować.
> Czy w takiej sytuacji mogę go zatrudnić u siebie w sklepie?
Tak, po spełnieniu określonych warunków. Należą do nich m.in.:
- zgoda lekarza medycyny pracy na wykonywanie pracy na tym stanowisku
- przystosowanie stanowiska pracy przez pracodawcę (obowiązek może być niedługo zniesiony)
Ponadto, Twój przyjaciel będzie - jako niepełnosprawny pracownik - miał pewne przywileje:
- jego etat to 7h dziennie i 35h sumarycznie tygodniowo. Nie może to pociągać za sobą obniżenia wynagrodzenia (z krótszego czasu pracy można zrezygnować za zgodą lekarza medycyny pracy);
- nie może pracować w porze nocnej ani wyrabiać nadgodzin (z ograniczenia można zrezygnować za zgodą lekarza medycyny pracy);
- prawo do urlopy w przypadku skierowania na turnus rehabilitacyjny (można się o taki turnus nie starać, de facto nie wykorzystywać tego prawa)
- prawo do dodatkowych 10 dni urlopu po przepracowaniu minimum roku (nieodwołalne)
W zamian za to, Ty jako pracodawca możesz sparać się o pewne przywileje od Państwa (m.in dofinansowanie na przystosowanie stanowiska pracy, dofinansowanie do składek ZUS i in. - więcej w linkach na dole posta), chociaż nikt nie zagwarantuje, że procedura ubiegania się o to będzie prosta i szybka.
Przyjaciel musi też pamiętać o trzech problemach z podjęciem pracy:
- musi pilnować wysokości swoich dochodów i w określonych okolicznościach zgłosić je do ZUS
- zależnie od typu przyznanej mu renty, są progi dochodowe po przekroczeniu których renta jest zmniejszana/zawieszana na czas osiągania tychże dochodów
- w prawie polskim funkcjonuje pewien paradoks: chociaż podjęcie przez rencistę pracy jest zawsze możliwe (legalnie), to jednocześnie prawo do renty otrzymuje się za, jak sama to nazwałaś "niezdolność do pracy" [na nieprzystosowanym stanowisku, można dodać w nawiasie]. Przy ocenianiu tej niezdolności orzecznicy biorą pod uwagę nie tylko stan zdrowia, ale także wykształcenie, miejsce zamieszkania, doświadczenie zawodowe itd. Oznacza to, że można utracić prawo do otrzymywania renty (to coś innego niż jej tymczasowe zawieszenie), nie dlatego że poprawiło nam się zdrowie, ale dlatego że podjęliśmy pracę. Można się potem oczywiście od takiej niekorzystnej decyzji odwołać do sądu. Poza tym nie znam osobiście nikogo, kogo by ten przypadek dotyczył (a w moim środowisku są osoby niepełnosprawne i pracujące). Warto jednak mieć świadomość, że to nie jest niemożliwe. Przyjaciel musi sam zadecydować, czy skórka warta wyprawki.
> A może on by mógł otworzyć swoją działalność gospodarczą?
O ile mi wiadomo, tak. Nie wiem jednak, jakie dokładnie obowiązywałyby go wtedy przepisy (poza "problemami" wymienionymi na końcu poprzedniej części posta).
Więcej informacji na temat zatrudnienia znajdziecie tutaj - każdy z tytułów to jednocześnie link:
-
w ABC dla pracownika z niepełnosprawnością i pracodawcy (publikacja Integracji - plik PDF)-
w poradniku Własna Firma (publikacja Integracji)-
w artykule "Apetyt na przywileje" (Integracja)-
w serwisie "Praca bez barier" (Caritas) - tu zwłaszcza o korzyściach dla pracodawcy-
na stronie ZUS poświęconej zasadom dot. renty socjalnej-
na stronie ZUS poświęconej zasadom dot. renty z niezdolności do pracyW przypadku wszystkich podanych źródeł poza stroną ZUS, należy pamiętać, że opisują one stan prawny w określonym czasie - jest możliwe, że jakieś przepisy uległy zmianie.